حکايت بهلول و شيخ جنيد بغداد

حکايت بهلول و شيخ جنيد بغداد

آورده‌ اند كه شيخ جنيد بغداد به عزم سير از شهر بغداد بيرون رفت و مريدان از عقب او ...

شيخ احوال بهلول را پرسيد.

گفتند او مردي ديوانه است.

گفت او را طلب كنيد كه مرا با او كار است. پس تفحص كردند و او را در صحرايي يافتند.

شيخ پيش او رفت و سلام كرد.

بهلول جواب سلام او را داده پرسيد چه كسي هستي؟ عرض كرد منم شيخ جنيد بغدادي.

فرمود تويي شيخ بغداد كه مردم را ارشاد مي‌كني؟ عرض كرد آري ...

بهلول فرمود طعام چگونه مي خوري؟

عرض كرد اول مي ‌گويم و از پيش خود مي ‌خورم و لقمه كوچك بر مي‌ دارم، به طرف راست دهان مي‌ گذارم و آهسته مي‌ جوم و به ديگران نظر نمي‌ كنم و در موقع خوردن از ياد حق غافل نمي ‌شوم و هر لقمه كه مي‌خورم «بسم ‌الله» مي گويم و در اول و آخر دست مي ‌شويم ...

بهلول برخاست و دامن بر شيخ فشاند و فرمود تو مي ‌خواهي كه مرشد خلق باشي در صورتي كه هنوز طعام خوردن خود را نمي ‌داني و به راه خود رفت.

 مريدان شيخ را گفتند: يا شيخ اين مرد ديوانه است. خنديد و گفت سخن راست از ديوانه بايد شنيد و از عقب او روان شد تا به او رسيد.

بهلول پرسيد چه كسي هستی؟

جواب داد شيخ بغدادي كه طعام خوردن خود را نمي‌ داند.

بهلول فرمود: آيا سخن گفتن خود را مي ‌داني؟

عرض كرد آري ...

سخن به قدر مي‌ گويم و بي‌ حساب نمي‌ گويم و به قدر فهم مستمعان مي ‌گويم و خلق را به خدا و رسول دعوت مي ‌كنم و چندان سخن نمي ‌گويم كه مردم از من ملول شوند و دقايق علوم ظاهر و باطن را رعايت مي ‌كنم. پس هر چه تعلق به آداب كلام داشت بيان كرد.

بهلول گفت گذشته از طعام خوردن سخن گفتن را هم نمي ‌داني ...

پس برخاست و برفت. مريدان گفتند يا شيخ ديدي اين مرد ديوانه است؟ تو از ديوانه چه توقع داري؟ جنيد گفت مرا با او كار است، شما نمي ‌دانيد.

باز به دنبال او رفت تا به او رسيد.

بهلول گفت از من چه مي‌ خواهي؟ تو كه آداب طعام خوردن و سخن گفتن خود را نمي ‌داني، آيا آداب خوابيدن خود را مي ‌داني؟

عرض كرد آري ... چون از نماز عشا فارغ شدم داخل جامه‌ خواب مي ‌شوم، پس آنچه آداب خوابيدن كه از حضرت رسول (عليه ‌السلام) رسيده بود بيان كرد.

بهلول گفت فهميدم كه آداب خوابيدن را هم نمي ‌داني.

خواست برخيزد جنيد دامنش را بگرفت و گفت اي بهلول من هيچ نمي ‌دانم، تو قربه ‌الي ‌الله مرا بياموز.

بهلول گفت: چون به ناداني خود معترف شدي تو را بياموزم.

بدان كه اينها كه تو گفتي همه فرع است و اصل در خوردن طعام آن است كه لقمه حلال بايد و اگر حرام را صد از اين گونه آداب به جا بياوري فايده ندارد و سبب تاريكي دل شود.

جنيد گفت: جزاك الله خيراً! و ادامه داد:

در سخن گفتن بايد دل پاك باشد و نيت درست باشد و آن گفتن براي رضاي خداي باشد و اگر براي غرضي يا مطلب دنيا باشد يا بيهوده و هرزه بود.. هر عبارت كه بگويي آن وبال تو باشد. پس سكوت و خاموشي بهتر و نيكوتر باشد.
و در خواب كردن اينها كه گفتي همه فرع است؛ اصل اين است كه در وقت خوابيدن در دل تو بغض و كينه و حسد بشري نباشد.